تفسیر:
در لغت:
واژه تفسیر از نظر لغوی دارای معانی چون بیان، شرح و بیان، واضح کردن، کشف، روشن نمودن، آشکار ساختن، پرده‌برداری، ایضاح، ابانه، تفصیل و بسیاری معانی دیگر می باشد.
در اصطلاح:
تفسیر در اصطلاح شامل شرح‌ها و توضیحاتی است که جهت فهم بهتر آیات بر قرآن نوشته می‌شود.
اولین کتاب تفسیر قرآن:
اولین تفسیر مکتوب و مدون قرآن، تفسیر محمد بن جریر طبری است
تفسیر از دیدگاه بزرگان
امام خمینی(ره):
«تفسیر، یعنى اظهار معناى معقول.»
«مقصد از تفسیر، بیان هدف نزول قرآن است نه سبب نزول آن.»
علامه محمدحسین طباطبائی:
«تفسیر عبارت است از بیان کردن معنای آیه‌های قرآن، روشن کردن و پرده‌برداری از اهداف و مفاهیم آیه‌ها.» از این جملهٔ محمدحسین طباطبایی در کتاب شناخت قرآن و دانشنامهٔ رشد چنین نتیجه گیری شده است : «بنابر این تفسیر به معنای برداشتن پرده ابهام و نشان دادن معنای باطنی و درونی الفاظی است که در نگاه اول به دست نمی‌آید. از این رو تکیه بر معنای ظاهری آیات را تفسیر نمی‌نامند.» و نیز آمده:«تفسیر یعنی روشن ساختن مفهوم آیات قرآن مجید، و واضح کردن منظور پروردگار.»
بيان اينكه خدا از حمد حامدان منزه است و دليل آن